K. Was de stomp grondig met een steriele vloeistof, breng, indien in bezit, jodiumhoudende zalf of gazen aan en verbind de stomp met steriele gazen. Daaromheen een stevig verband. Dat is zondermeer een lastig karwei waar je echt even de tijd voor moet nemen. Pas dan neem je de tourniquet af en dito de druk op de slagader in de lies. Omdat er nu allemaal afvalstoffen uit de spieren die een tijd zonder zuurstof hebben gezeten, in de bloedbaan komen, kan het slachtoffer in shock raken. Daar kun je weinig aan doen. Een infuus, als je dat al hebt, met NaCl 0,9% is dan het minimale wat je kunt doen, maar Ringer's lactaat of een oplossing van Hartmann is beter. Uiteraard, als je een infuus hebt, dan heb je dat ingebracht vóórdat je begon met snijden. Want als het slachtoffer in shock raakt, is het vinden van een bloedvat een hele kunst....
L. Verwissel het verband pas na twee dagen; als het te fors aan het lekken is, kun je beter een extra (drukkend) verband eromheen leggen dan het eraf te halen en opnieuw te beginnen. Als je het verband eerst flink nat maakt met zout water en even een uurtje wacht, is verwijderen veel makkelijker. Het gaat natuurlijk wel weer flink bloeden. Dat is niet erg en zal in de dagen erna, waarbij je dagelijks het verband wisselt, minder worden.
M. Complicaties zijn legio en te verwachten. Een infectie van de stomp kan bestreden worden met honing verbanden of door er maden op aan te brengen van de gewone huisvlieg - zie afbeelding.
Het aardige van maden (en vliegen) is, dat ze een uitwendige spijsvertering hebben. Ze kotsen eerst over hun eten, waarbij ze maagzuren en enzymen over het voedsel uitspugen, dat breekt de eiwitten en vetten af, waarna ze het voedzame papje opslobberen. Gezonde cellen hebben niet zoveel last van wat de maden uitspugen, en dus eten ze alleen maar dood weefsel (en bacteriën!!) op. Waterstofperoxide doet hetzelfde als de maden en is wat smakelijker. Zodra als dat het erg begint te kriebelen, hebben de maden hun werk gedaan en kunnen ze verwijdert worden. Iets nieuws is het behandelen van de stomp met bloedzuigers in een vroeg stadium; deze injecteren allerlei stoffen waardoor het bloed lokaal iets dunner (minder stroperig) wordt. Dat verhoogd de doorbloeding van de kleinere bloedvaten en dat heeft een gunstig effect op de wondgenezing. Je zou het vanaf de tweede dag kunnen overwegen, lastig is dat ze parasieten kunnen overdragen. Ik zou het wel overwegen als ze in een vijver of sloot in ons kikkerlandje zwemmen, maar in de tropen lijkt het me geen goed idee.
O. Ten aanzien van het doornemen van een gewricht kan ik het volgende opmerken: dat lukt eigenlijk alleen maar goed bij de pols en de voet. Een voordeel is, dat als je het kniegewricht bijvoorbeeld zou openen en het bovenbeensbot (femur) niet zou afzagen, maar bedekt laat met kraakbeen, dat het bot niet bloedt. Toch kan dat niet, omdat het kraakbeen afhankelijk is van voedingsstoffen uit de gewrichtsholte en derhalve afsterft. Dan zit je met dood weefsel gevangen in een stomp. Niet doen dus.
Veel succes en laten we hopen dat bovenstaande nimmer noodzakelijk is, of dat er een professioneel team klaarstaat als het wel nodig is.
Disclaimer: dit is slechts een leidraad voor mensen zonder medische ervaring in een situatie waarin niet kan worden teruggevallen op adequate medische zorg. Zorg dat je kennis hebt van ten minste EHBO en dat je een kleine anatomieatlas tot je beschikking hebt. Dat helpt enorm en is bijzonder leerzaam bovendien. Je weet dan ook, waar je kunt verwachten waar belangrijke bloedvaten lopen en dat zal de patiënt zijn of haar kansen op zijn minst verdubbelen. Zorg dat je beschikt over mes, naald en draad en bijpassend gereedschap.
Op- en aanmerkingen zijn welkom , off topic praatjes niet , kudo's mogen altijd