Zinktekort
Een ernstig gebrek aan zink wordt zelden gezien, maar een lichte zinkdeficiëntie komt relatief vaak voor. Onderzoeken hebben laten zien dat veel vrouwen slechts de helft van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid zink binnenkrijgen. De meeste kans op een tekort komt voor bij:
strenge vegetariërs of veganisten. Dierlijke voeding zoals vlees en vis zijn de beste natuurlijke bronnen van zink. Fruit bevat hoegenaamd geen zink. Het eten van sojaproducten, wat veel voorkomt bij vegetariërs, verergert het probleem omdat soja fytinezuur bevat dat de opname van zink belemmert.
mensen die veel vezels in hun voeding hebben. Vezels – met name die van granen – binden zink in de voeding en verhinderen dat het opgenomen wordt.
diabetici – sommige mensen met diabetes kunnen een zinktekort hebben omdat zij zink niet goed kunnen opnemen en bovendien het te snel uitscheiden. Zinksupplementen kunnen hier soelaas bieden. Zink kan ook bij andere problemen van diabeten helpen; diabeten hebben vaak een trage wondgenezing en ontwikkelen frekwent infecties vooral aan de extremiteiten zoals de voeten.
zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven – veel voedingsstoffen worden doorgegeven aan het kind waardoor een extra behoefte aan zink kan ontstaan.
50 plussers – het vermogen om zink uit de voeding op te nemen neemt af naarmate wij ouder worden. Onderzoekers doen de aanbeveling dat alle ouderen een supplement nemen van 11 mg zink per dag. Dat is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Meer dan 40 mg per dag is ongezond, want een te hoog zinkgehalte belemmert de opname van andere nutriënten, zoals koper. Zink remt daarnaast ook de opname van calcium, magnesium en ijzer, en vice versa. Wees dus voorzichtig met de inname van zinksupplementen.
In geval van een SHTF-event zijn dus vooral diabeten en ouderen die een risicogroep vormen voor het optreden en gevolgen van een zinkgebrek.
Verschijnselen van een zinktekort zijn:
haaruitval
verminderde of vieze smaak
verminderde afweer met verhoogde vatbaarheid voor infecties
verminderde eetlust
lusteloosheid
prikkelbaarheid
ontstekingen van de huid
nachtblindheid
bloedarmoede
vertraagde wondgenezing
verlate puberteit en verminderde vruchtbaarheid bij mannen
groeiachterstand bij kinderen
Indicaties voor extra zink zijn:
Immunodeficiëntie, wondgenezing, aften, maagzweren, decubitus, chirurgie en brandwonden, mucositis bij radiotherapie, decubitus, zwangerschap en lactatieperiode, groei- en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen, groeistoornis bij kinderen, sikkelcelziekte, ziekte van Crohn, virusinfecties, verkoudheid, ontstekingen, allergieën (zink heeft o.a. een anti-histaminewerking), keelpijn, malabsorptie / diarree, huidproblemen (vooral bij acne, hydradenitis, tinea vesicolor), vruchtbaarheidsstoornissen bij mannen en vrouwen.
Zink in voedingsmiddelen
Zink komt meer dan gemiddeld voor in:
rood vlees
kip
vis
Gedroogde gist (te preppen !!)
schaaldieren
eidooiers
pompoenzaden (te preppen)
granen
noten (te preppen)
peulvruchten (te preppen)
aardappelen
knoflook
champignons
druiven
olijven
Net zoals bij de calcium-, ijzer- en kalium-suppletie postings zien we dat de gedroogde gist-producten weer hoog genoteerd staan. Het is wederom toch een reden om ook flink wat gedroogde gist te preppen en te zien als een natuurlijk cocktail van vitamines, mineralen, micronutriënten en andere nuttige bestanddelen. Het is een hoogwaardig voedingsmiddel.
Suppleties
De meest gemakkelijke opneembare vormen van zink is zinkgluconaat. zinkpicolinaat, zinkcitraat of zinkmethionaat kunnen ook gebruikt worden. De laatstgenoemde stof wordt het beste opgenomen. Vermijd zinksulfaat of zinkoxide, deze zijn onbruikbaar. In deze posting wordt de bereiding van zinkcitraat beschreven.
Bereiding van Zinkcitraat {Zn3(Citraat)3.3H2O}
In 20 ml water in een ondiep schaaltje wordt citroenzuur (3,8 gram) opgelost met verwarming (waxinelichtje) in een opstelling als eerder beschreven. Aan de warme oplossing wordt zinkoxyde (2,0 gram) onder flink roeren toegevoegd, daarna door blijven roeren en de klonters zoveel mogelijk fijndrukken. De oplossing wordt bijna helder waarna geleidelijk een neerslag ontstaat. Een uur lang doorverwarmen met regelmatig omroeren. De warmtebron verwijderen en nog een uur laten staan. De massa wordt vervolgens overgebracht in een trechtertje met een plukje watten boven in de steel. Als het filter droogvalt voorzichtig naspoelen met een beetje water zonder de filterkoek teveel te verstoren. Dit eventueel herhalen. Daarna kan de filterkoek op het filter nog gewassen worden met een beetje bioethanol of blanke spiritus. Filter geheel droog laten vallen. Het residu overbrengen op een schoteltje en aan de lucht laten drogen.
Er wordt ca. 4,7 gram aan droog zuiver zinkcitraat verkregen. Gehalte zink in dit preparaat: 31%
Bij een dosering van 15 mg Zn per dag komt dat dus overeen met 48 mg zinkcitraat. Ons preparaat is dus identiek met een gangbaar commerciëel verkrijgbaar product. De bereiding laat zich gemakkelijk opschalen tot grote hoeveelheden.
Doseringen
De doseringen van handelspreparaten liggen tussen de 15 tot 30 mg per dag. 30 mg is al aan de hoge kant want meer dan 40 mg per dag is ongezond en kan de opname van andere nutriënten, zoals ijzer en koper belemmeren. Een veilige richtlijn
voor zinkcitraat (31% Zn) is dan ca. 50 mg per dag. U wordt verwezen naar de hieronder geciteerde bronnen. Indien er geen sprake is van een SHTF-situatie of bepaalde ziektebeelden (zie hierboven) consulteert u uiteraard uw arts of apotheker. De hierboven beschreven bereiding van 4,9 gram komt dan overeen met ca. 90-100 doseringen (=dagen). En dat voor nog geen euro!
Referenties
Natuurdietisten.nl
Praktijk-advance.nl
Voedingscentrum.nl
MedischDossier.nl
Medline Plus
MedicInfo.nl (en referenties daarin)
Preppen:
Gedroogde gist (ook voor Ijzer, Calcium, Kalium en micronutriënten)
Over (voedings)gist volgt nog een mededeling.
@vheeswijk (huischemicus)