Erelijst

Houtkachels. Praat me er niet van. Ik heb al 12 jaar een haat/liefde verhouding met onze houtkachels, of moet ik zeggen een HOUTliefde verhouding. We hebben er 4 en koken en stoken alleen maar met die kachels. Geen andere bijverwarming of kookmogelijkheden. We stoken er overigens maar 1 per dag. En meestal maar 2 in het hele huis. De ene dag in de woonkeuken en de volgende dag weer in de woonkamer om zo het huis toch redelijk gestookt te houden, met minimale hout"verspilling". We koken dan ook in diverse kamers. Twee van de kachels zal ik bespreken. In de woonkamer staat een Jotul. (Moet zo'n dingetje door de o maar die heb ik niet op voorraad.) Jotul is vooral een warmtebron. Toch van een geheel koude 5mx5m kamer uit de nacht, zeg nu heden ten dage 10 graden of kouder naar behaaglijk krijgen, reken ik wel 4 stookuren. Tegen het einde van de avond is het er bijna te warm, maar het kost een tijd om op gang te komen. Voordeel van hem is dat er 50cm stukken in kunnen. We kunnen er wel op koken, maar er is veel minder kookoppervlak dan op onze andere kookkachel, dus minder pannen, en bakken gaat eigenlijk niet. Dit omdat het meer een warmtekachel is dan een kookkachel. In de keuken staat een Laura. Een oude Limburgse smalle kachel met een groot kookoppervlak. De kachel is als het ware een T. Een smal stookgedeelte met een kookplaat erbovenop die aan twee kanten oversteekt. I-de-a-le kookkachel! Het is een antiek ding en ik heb er nog geen tweede van gezien. Verwarmt ook goed. De woonkeuken 5mx5m is na een koude nacht nog maar 10 graden of kouder (als de dag ervoor niet gestookt is) en Laura verspreid na een uurtje al tot achter in de keuken haar warmte. Ja, die Laura van ons is een hete meid ;-) Nadeel van deze vierkante potkachel is dat er maar 25cm lange houtstukken in kunnen. Oorspronkelijk is het namelijk een kolenkachel. Dus veel zaagwerk, 2x zoveel als voor Jotul. We hebben ook van die ouderwetse zeg maar Aga-cookers geprobeerd, maar dan jaren 70 van die witgoeddingen niet van het merk Aga. Koken en bakken (oven) megagoed natuurlijk. Eentje had zelfs een warmwatertank erin. En waarom koken die dingen zo goed? Omdat ze enorm geïsoleerd zijn. Heel efficiënt houden ze netjes de warmte binnen waardoor bakken en koken lekker snel gaat. Maarrr, door dat efficiënt de warmte gebruiken en binnen houden, vonden wij niet dat ze de keuken warm genoeg kregen. Je moest tegen die dingen aankruipen wilde je behaaglijkheid vinden. Niet wat we zochten. Voor de Laura, willen we nog steeds een zomer en winterstand maken. Dat wil zeggen een gelast rekje in de kachel plaatsen waardoor je de brandhaard verkleind, minder hout nodig hebt, minder heet hoeft te stoken. Moet ik nog lassen. Want aangezien we in de zomer er dus ook op koken, is dat vaak geen pretje als het al zo heet is buiten om dat voor een stinkhete kachel ook nog eens te gaan staan om te koken. Het is er nog steeds niet van gekomen. Makkelijker is namelijk om dan op die oude "aga" buiten te koken, of veel salades te eten of veel rauw (is toch beter voor je gezondheid) of af en toe smokkelen op een camping elektra ding. Over het hout. We hebben zelf hout tot onze beschikken en wij zorgen zelf voor onze houtkap, (voornamelijk bomen die dood zijn). Daar heb je de eerste "haat". Aan de ene kant werken we met liefde in het bos. Het is heerlijk. Maar tegen de tijd dat het hout daadwerkelijk te drogen ligt, wij hebben 16m3 per stookseizoen nodig dat loopt van oktober tot en met april, met in- of uitloop, ben ik het wel zó ontzettend zat. Daar komt bij dat na een bepaalde leeftijd je lijf niet helemaal meer doen wat jij wilt, dus dat je het werk over meer tijd moet uitsmeren. Daarbij heb je het hout tig keer in de hand. Boom, kap. Kap in handzame delen. Delen op de kar. Van de kar thuis afladen. Verzagen met de zaagmachine aan de aftakas van de tractor Splijten met de bijl Stapelen in de voorraad van de voorraad naar de naast de kachel dan in de kachel. Een kruiwagen per winterdag En dan natuurlijk ook je droogschema bijhouden en je voorraad goed georganiseerd houden en een tot twee jaar van te voren plannen waar wat komt, hoe je rouleert en wat moet drogen. We beschikken over eiken, berken en kastanje en beuken en dennen. 2 jaar drogen heb je voor de betere houtsoorten nodig als je openvuur stookt zoals openhaard. Dit ivm spattende vonken. 1 jaar drogen, houd je meeste brandwaarde over, maar dat kan alleen als je een gesloten vuur hebt. Beuken brandt fijn, maar splijt voor geen meter. Of ja dat doet het wel, maar het splijt zo grillig dat je het niet lekker kunt stapelen. Berken heeft weinig brandwaarde door het hoge suikergehalte, waardoor door gisting na 2 jaar je flutje overhoudt, dat zo opfikt. Leuk voor de vlammen, maar verder niet. Dus dat moet je niet langer dan een jaar hebben liggen. Eiken splijt ook grillig en stapelt lastig. Heeft wel de langste brandwaarde maar vinden wij niet prettig koken. Te heet. Wel goed om de kachel voor de nacht over te houden. (dat je vuurtje 's morgens nog gloeit) Kastanje is de mooie middelmoot van alles en kook ook heel fijn. Dennen spat veel te veel door de hars en als je erg veel dennen stookt moet je veel je schoorsteenpijp ragen. Goed, dan heb je je voorraad voor elkaar en je hebt houtkachels, dan heb je dagen dat het geen trekweer, maar vloekweer is. Dwz bijv met regen of mist, als er geen voldoende temperatuurverschil is, dat de kachel niet wil trekken. Bij het aanmaken komt dan de rook naar binnen, dan wil je wel vloeken, totdat de pijp heet genoeg is dat er wel trek ontstaat en de rook weer fijn naar buiten gaat. Tip. Zet je stofzuiger op blazen (Meeste stofzuigers hebben zo'n omkeerding waar je de slurf in kan stoppen) en dan heb je een geweldige blaasbalg die in korte tijd een inferno veroorzaakt en dat de pijp zo heet maakt dat je veel sneller trek hebt bij het aanmaken van de kachel. Even oppassen dat je niet de beginnende vlammen uitmaakt. Handiger dan een blaasbalg waar je na een paar minuten lamme armen krijgt, of als je het zelf wilt aanblazen na een paar keer zowat gaat hyperventileren. Wij hebben een vlinderklep in de pijp gemaakt zodat de warmte niet meteen de pijp in verdwijnt. We hebben dubbelwandige RVS buizen. Wel grappig want bij te grote hitte kleuren ze eerst blauw, grote schrik en vervolgens zijn ze voor de rest van hun leven soort koperkleurig, wat vaak de verbaasde reactie uitlokt hebben jullie koperen kachelpijpen? Grapjassen Overigens dubbelwandige RVS-pijpen zijn hels duur. Hoe dikker de diameter, hoe duurder uiteraard. Beknibbel niet op een te kleine diameter, dat komt je qua trek duur te staan. Neem ook niet een te brede diameter dan stookt je kachel veel te veel hout op. Maak onderaan je uitlaappijp een t-stuk met een opvangbakje. Roet soms aangekoekt tot koolkorrels valt altijd naar beneden in je pijp. Als je geen T-stuk maakt, maar een L-vorm hebt, dan blijft dat naar beneden vallende spul in de hoek van de L liggen en vermindert snel je trek. Door de T (voorstellen op zijn kant. de poot gaat de kachel in) valt de roet in dat onderkantbakje en dat kun je er af en toe afhalen en leeggooien. Die van ons heeft nog een klein tuutje waar de burning lava doorheen valt af en toe. Geweldig spectaculair om te zien als je het licht uit doet. Soms is de warmte uit de kachel naar de pijp namelijk zo heet dat de roet / koolkorrels als het ware een nabrander krijgen (hm zou daar het woord uitbrander vandaan komen) en in de hens gaan en smelten. Dat "smeltende" kool valt naar beneden in dat opvangbakje en daar zit bij ons een open tuutje aan en dan zie je die lava eruit komen. Staat op de haardplaat weer een bakkie om dat op te vangen anders vliegen de katten die achter de kachel liggen in de hens. Dat is dan de enige keer in hun leven dat ze WOEF kunnen zeggen. Sorry, flauw grapje. Afijn als je geen burning lava meer ziet vallen is dat een indicator dat je tuutje verstopt zit en je bakje mogelijk vol aan het raken is en je dus een L-vorm aan het creëren bent en je dus minder trek gaat krijgen. Soms is de pijp zo heet dat de aangekookte roet in de hens vliegt aan de binnenkant. Meer dan spectaculair! Doe alle lichten uit en kijk naar je RVS pijp die roodgloeiend staat. Heel heel indrukwekkend. En dan het geluid erbij! Geweldig! Alsof er tig leeuwen staan te brullen in je schoorsteen. Eng? Ja, de eerste keer heel eng! HELP schoorsteenbrand. Partner-lief dacht aan blussen, deed de kachel open en flikkerde een pan water op het vuur. Domste wat je kunt doen, maar dat wisten we toen nog niet. Water verdampt onmiddellijk tot stoom en van binnen ontploft de bende en dat spuit naar buiten waar jij water staat te mikken. Nooit doen dus! Even lekker laten doorrazen, het is namelijk de beste methode om je pijp te ragen, alles fikt lekker weg, niet te lang laten doorgaan natuurlijk. En dan alle kleppen sluiten om luchtoevoer te stoppen. We hebben het een keer gehad dat dat niet hielp en het te lang doorging, dus toen hebben we met de haardtang de brandende blokken eruit getild en naar buiten gesmeten. Oorzaak bij ons is dat we de kachel te vol doen. Helemaal vol is zo lekker, maar bovenin passen dan alleen nog maar kleinere stukken en daar gaat het vuur mee aan de haal en krijg je het inferno dat je eigenlijk niet wilt. Dus dit is ook zo'n stukje haat-liefde. I love lava, maar toch... De tekst was te lang dus in de volgende post het vervolg