Knutselen met Fatwood (harshout)

[vheeswijk]

Dit draadje gaat ook over fikkie stoken. In de academicus zit ook een jongetje dat graag wil meedoen vaarvan hier akte.

Ook andere academici (bv. @Keyser Suze) maken hier geen uitzondering op. Link.

Mijn laboratorium, de garage, is steenkoud en nodigt niet uit tot het doen van langdurige wat serieuzere experimenten, maar een enkele keer, zoals met de jaarwisseling is het wat minder bar en wil ik nog wel knutselen (spelen).

De voor de bushcrafter bekende `Fatwood`, een goed Nederlands woord hiervoor zou `harshout` kunnen zijn, werd het onderwerp van mijn onderzoek.

Sommige stokjes van harshout, ook wel `Maya sticks` genoemd hebben een hoge mechanische sterkte, vergelijkbaar met hardhout en men kan erin zagen, fresen en boren.

Een geschikt stokje werd aan de kopse kant ingeboord en in het gat werd de ferrocerium staaf van een vuurmaker van de ACTION geplaatst en verlijmd met een druppeltje hout-constructielijm (polyurethaan) van de FIXIT. Het gebruik van 'fatwood` als handvat voor een ferrocerium `rod` is niet nieuw en is al eerder op het internet gemeld.

Het resultaat is getoond in de foto hieronder. De vuurmaker ligt prettiger in de hand dan de foto doet vermoeden. Je zou het voorste deel van het handvat ook kunnen omwikkelen met dun Jute-koord (tevens een goede tondel) en licht inwrijven met vaseline, zodat de `grip` wat prettiger is en beter waterafstotend.

 

Bij o.a. de HEMA is een puntenslijper verkrijgbaar voor ook dikke potloden tot 12 mm doorsnede, i.p.v. de gebruikelijke 8 mm doorsnede. Kleinere stokjes harshout werden bijgesneden tot zij geschikt waren voor de 12 mm puntenslijper. Gebruik van de puntenslijper geeft ook met harshout de bekende flinterdunne krullen met een relatief groot oppervlak bij klein gewicht zoals we dat kennen van het slijpen van potloden. Door het relatieve grote oppervlak van de krullen is de kans dat dit een vonk `pakt` wat groter dan bij splinters en snijsel met een survival mes. Ook dit idee is niet nieuw maar komt van het internet. Een openings diameter van 12 mm van de puntenslijper is wél veel praktischer dan de 8 mm doorsnede. Deze vinding is wél nieuw. Helaas heb ik verzuimd de harshoutkrullen mee te fotograferen. Zie hieronder.

 

 

Overigens vind ik harshout (fatwood) een moeilijke tondel. Het ontbrandt wel met een extra hete vonk. Ik gebruik dan toch liever watten (katoen) of jute voor het `pakken` van een vonk. Ook is er sprake van een roetende vlam. Het harshout is wél zeer geschikt om het eerste vlammetje snel aan te jagen. Over in de handel zijnde `maya dust` of harshout-poeder hoor ik toch negatieve geluiden. Vers geschraapt harshout-poeder en vooral deze flinterdunne krullen werken beter. Dit is getest! Ideeën, aanvullingen, ervaringen, anecdoten zijn gewenst.

[Gast]

Hey @vheeswijk,

Leuk he, knutselen met firesteels

Zelf heb ik een hele mooie van gewei gemaakt laatst.

Wat het fatwood betreft...

Ook mijn ervaringen zijn dat het beter is om het vuur mee aan te jagen en niet als tondel te gebruiken.

Het kan wel, maar er zijn zoveel makkelijkere materialen die gewoon in de natuur liggen om sneller resultaat te krijgen.

 

Vraag me overigens wel af, of de houtlijm goed hecht aan het staal. Zelf gebruik ik vaak de secondelijm van de wibra, die niks kost maar erg sterk is.

Met houtlijm lijkt het mij dat na een aantal maal flink schrapen, de firesteel los komt te geraken.

Maar dat is theorie. Ik neem aan dat jij de praktijk straks test

[Abel]

Goede idee @vheeswijk van dat harshouten handvat. Wat mij aanspreekt is dat je je tondel altijd bij de hand hebt (letterlijk in dit geval).

Het is een stukje efficientie voor je fire kit. Ruimte die bij mij ingenomen wordt door een plastic handvat wordt hier nuttiger besteedt.

Ik weet niet of ik een 12mm puntenslijper in mijn kit zou stoppen. Ik denk dat ik wel kan leven met een vlijmscherpe Mora, die ik er toch al bij heb.

 

Vraag: Hoe kom ik aan goed harshout - dat dichtbij hardhout komt ?

[Tanfana]

Zelf heb ik deze puntenslijper ook. Voor oogpotlood. Tip: toch maar die beauty-case meenemen

 

@vheeswijk mooi gemaakt!

[Wafels]

@vheeswijk leuke post , met de puntenslijper ben ik bekend en het werkt ook prima met een gewoon kachelhoutje of droge takjes in het bos , het geeft een mooi fijn schaafsel

en hoe zachter het hout hoe langer het schaafsel maar vooral het gaat makkelijker dan met je mes zeker voor iemand die niet zoveel ervaring heeft met een mes .

Ik zie liever de ferrocerium staaf op het houtje liggen (gewoon met een twee stukjes staaldraad) dan in het verlengde ervan want die staven , zeker de dunnere kunnen makkelijk breken

en als je hem op het stokje vastzet is het stokje extra stevigheid en kun je toch goed langs je ferrocerium staaf schrapen (maar waar de staaf zit is persoonlijke smaak )

Dit '' Fatwood '' harshout zou ook gewoon hierin Nederland in het bos te vinden moeten zijn (bij dennenboom stronken , de stompjes die blijven staan nadat een boom is afgebroken )

maar ik ben het nog nergens tegen gekomen

Ik ben het met u eens dat watten met vaseline ed beter werken als vuurstarter en zoals u zegt het een heel goed product is tussen de watten en houtjes en het is waterproof net als de watten/vaseline

gr will

[Gast Heksenboot]

Mooi bouwwerk @vheeswijk. Handig die puntenslijper.

 

Fatwood kan je makkelijk aankrijgen met een firesteel, als je dunne, wollige schaafsels maakt met de de achterkant van je mes. Op dezelfde manier, waarmee je vonken maakt met je firesteel. (van @JamHard en @Vempain geleerd).

 

Hier staan wat foto's met voorbeelden in. Ook hoe je fatwood kan vinden.

 

http://www.wildsurvive.com/outdoor-camping-forum/index.php?topic=2502.0

 

Zelf vind ik fatwood altijd bij gevallen sparren en dennen. Zoek naar takken die al lang geleden afgebroken zijn en zaag die af vlak langs de stam. Vouwzaagje of zaag van je zakmes/multitool. Ook de dode takken die laag aan levende dennen en sparren zitten bevatten fatwood.

 

Zo'n stapeltje wollige krulletjes vat in 1 keer vlam. Firesteel erin zetten, vastgedrukt op de ondergrond. Liefst op een stuk berkenschors, met een gevallen boomstam als ondergrond, voor de stevigheid. Dan kan je de firesteel goed aandrukken. Nu langzaam maar krachtig schrapen, dan krijg je grote, goed gerichte vonken. Meestal is 1 keer strijken genoeg.

 

Wat gewone krullen en fatwood feathersticks klaarleggen. Stapeltje berkenschors, want dat bevat ook veel harsen (even kneuzen en wrijven tussen je handen). Zo heb je snel een goed begin van een vuur, ook als het nat is in het bos.

[vheeswijk]

@Heksenboot : Helaas heb ik nog nooit een goede partij fatwood gevonden met een hoog harsgehalte in Nederlandse bossen. Wel veel vezelig rottend hout dat na goed drogen ook een goede tondel is (naar een idee van @Wafels). Ook berkenschors heb ik liggen in een zip-lock bag met een zakje calcium chloride. Kurkdroog is het inderdaad een bijzonder materiaal. Bedankt voor de link.

[vheeswijk]

Goede idee @vheeswijk van dat harshouten handvat. Wat mij aanspreekt is dat je je tondel altijd bij de hand hebt (letterlijk in dit geval).

Het is een stukje efficientie voor je fire kit. Ruimte die bij mij ingenomen wordt door een plastic handvat wordt hier nuttiger besteedt.

Ik weet niet of ik een 12mm puntenslijper in mijn kit zou stoppen. Ik denk dat ik wel kan leven met een vlijmscherpe Mora, die ik er toch al bij heb.

 

Vraag: Hoe kom ik aan goed harshout - dat dichtbij hardhout komt ?

@Abel : Een hoog harsgehalte geeft het in principe zachte naaldhout hardhout eigenschappen.

[Gast Heksenboot]

@Heksenboot : Helaas heb ik nog nooit een goede partij fatwood gevonden met een hoog harsgehalte in Nederlandse bossen. Wel veel vezelig rottend hout dat na goed drogen ook een goede tondel is (naar een idee van @Wafels). Ook berkenschors heb ik liggen in een zip-lock bag met een zakje calcium chloride. Kurkdroog is het inderdaad een bijzonder materiaal. Bedankt voor de link.

 

Berkenschors brandt ook prima als je het van een natte boom haalt, die in een plas ligt en het regent. Laatst nog even getest.

Kurkdroog met vochtvretende calciumchloride erbij lijkt me helemaal fikken als de nete (dat is dialect).

 

Voor fatwood gewoon de sparren zoeken, met (oude) gebroken takken op ooghoogte. Stompjes aan de boom, dichtbij de stam afzagen.

 

Succes.

 

(Vuur maken in de regen, in een nat bos is trouwens aan te bevelen. Nuttige oefening, maar ook heel "bevredigend".)

[Keyser Suze]

@vheeswijk dank voor je leuke post. Ik was meteen langs de Action maar de Firesteels zijn hier niet meer in voorraad. Een setje zoals je gemaakt hebt met Fatwood en Firesteel erin geplakt is reuzeslim. Een puntenslijper erbij lijkt me ook erg handig. Bij verlijmen van metaal (op hout of plastic) is even een schuurpapiertje over het metaal tbv oppervlakte vergroting handig om sterkere hechting na te streven (alleen dat stukje licht schuren wat in het hout verdwijnt uiteraard). Vullende lijmen doen het dan vaak beter dan contactlijmen zoals cyanoacrylaat.

[JamHard]

@Heksenboot : Helaas heb ik nog nooit een goede partij fatwood gevonden met een hoog harsgehalte in Nederlandse bossen. Wel veel vezelig rottend hout dat na goed drogen ook een goede tondel is (naar een idee van @Wafels). Ook berkenschors heb ik liggen in een zip-lock bag met een zakje calcium chloride. Kurkdroog is het inderdaad een bijzonder materiaal. Bedankt voor de link.

 

Dat er niet zo'n hoog hars gehalte in zit klopt inderdaad, als je echter de dode stompen van een naaldboom bij de stam afzaagt, dan zit het hoogste hars gehalte in de kern van de stomp,... Meestal de eerste 5 cm. Van de stomp.

Het buitenste materiaal gewoon gebruiken om het vuur mee aan te wakkeren.

 

Het dode hout n.a.v. De tip van @Wafels van vezelige structuur,...

Idealer is het hout dat zodanig is weggerot dat je een poreuze massa hebt die enigszins als "fluweel" aanvoelt, dit materiaal is uitermate geschikt om te verkolen,... Zelfde procedure als charcloth, dit pakt uitermate goed vonken op, werkt zelfs nog beter dan charcloth.

[Wafels]

@JamHard ik ben geen kenner op dit gebied maar volgens mij heeft het ook te maken met het soort dennenhout , het moet namelijk een dennen soort zijn die langzaam groeit

wil je echt harsrijk hout hebben ( http://en.wikipedia.org/wiki/Pinus_palustris ) anderen dennenbomen geven ook wel hars maareen stuk minder

het echte door en door fatwood is de langzaam groeiende longleaf pine of die hier groeit , ik heb geen flauw idee

gr will

[JamHard]

@JamHard ik ben geen kenner op dit gebied maar volgens mij heeft het ook te maken met het soort dennenhout , het moet namelijk een dennen soort zijn die langzaam groeit

wil je echt harsrijk hout hebben ( http://en.wikipedia.org/wiki/Pinus_palustris ) anderen dennenbomen geven ook wel hars maareen stuk minder

het echte door en door fatwood is de langzaam groeiende longleaf pine of die hier groeit , ik heb geen flauw idee

gr will

 

Ook ik ben geen kenner op dit gebied, wat ik wel weet is dat je moet roeien met de riemen die je hebt en dus afhankelijk bent van de bronnen in je omgeving.

Natuurlijk kun je ook nog een beetje vals spelen / manipuleren;)

Je ziet heel vaak bij naaldbomen hars langs de stam, als je dit verzameld en vloeibaar maakt boven een vuurtje, dan kun je zelf je eigen fatwood prepareren door dit de delen hout in de vloeibare hars te zetten / leggen, zodat dit lekker kan intrekken.

Zo verkrijg je met wat inspanning toch fatwood met een hoog hars gehalte.

[Wafels]

@JamHard , daar heb je helemaal gelijk , als je in een bos bent en je moet hout zoeken dan is het zeker goed om dit te weten van die stronk wat je schrijft

maar ben je op zoek naar echt fatwood voor in je kit dan zou je denk ik of beter wat echt fatwood kunnen kopen of op zoek gaan naar echt fatwood in de natuur

Wat je beschrijft van het hars smelten en op stokjes doen is wel grappig , want in het verleden heb ik met hars en houstkool die '' natuur lijm '' gemaakt en ook dat werkt

prima , zo zou je dus ''lijm'' van je lijmstok ook als aanmaak materiaal kunnen gebruiken

( http://www.instructables.com/id/Homemade-Natural-Glue/ )

gr will

[Keyser Suze]

http://www.youtube.com/watch?v=mkbnfE5yDIo#t=595

 

 

Fat Wood van dennebomen. Ook (of juist) de overblijfselen van takken in een rotte stam kun je prima gebruiken.

[Gast Heksenboot]

Dat is zo'n beetje mijn verhaaltje in een filmpje, thanx KS.

 

Alleen gebruik ik een zaag, om de tak van de boom/gevallen boomstam te krijgen. Test zelf het verschil maar.

En de achterkant (spine) van de Mora, want dan blijft het mes scherp.

[Wafels]

@Keyser Suze dank u een erg verhelderend filmpje , ( wat ik nog niet gezien heb ) , dit gaat wel lukken denk ik

het schrapen gaat als je thuis bent en op voorhand schraapsel wilt maken met een stukje gebroken glas aanzienlijk beter (net als bij het verwijderen van een vernis laag )

gr will