[Review] Zuurstof-adsorbers i.h.b. van Ageless

[vheeswijk]

Een van de grootste vijanden van de lange-termijn prepper van voedsel is, behalve water: zuurstof (O₂). Enzymen aanwezig in voedel kunnen interacties geven met zuurstof, wat tot een teruggang kan leiden van de kwaliteit van voedsel. Berucht is de (chemische) reactie van zuurstof met onverzadigde vetten/oliën waardoor het product ranzig kan worden zoals koekjes, volle granen en vooral noten.

Insecten (ook de eitjes), bacteriën, schimmel (molds) en fungi zijn afhankelijk van zuurstof. Zonder zuurstof kunnen zij niet overleven. Uitzonderingen kunnen gisten en anaerobe bacteriën zijn, maar deze zijn weer afhankelijk van een voldoende hoge luchtvochtigheid. Deze micro-organismen kunnen effectief worden bestreden door een Relatieve Vochtigheid (RV) beneden de 15%. Een effectief droogmiddel is dan zeer gewenst zoals Calciumchloride of een silicagel met een voedseltoelating.

 

De combinatie van een goed droogmiddel gecombineerd met een zuurstofadsorber wordt vooral gewenst voor de volgende producten:

 

 

• Broodprodukten
  
• Cake en gebak
  
• Kaas
  
• Zuivelprodukten
  
• Noten en volle granen, oliebevattende vaste droge producten.
  
• Zilvervliesrijst en bruine rijstsoorten.
  
• Vlees en Vleeswaren
  

 

De magische grens van goede zuurstofadsorbers ligt onder de 0,3% (volumeprocent). Deze grens is niet bereikbaar door toepassen van vacuüm en het spoelen met droge stikstof of zelfs een combinatie daarvan: eerst spoelen met stikstof en dan vacuüm-zuigen. Daarbij is de toepassing van zuurstofadsorbers wel héél erg simpel (geen gasflessen of vacuüm pomp) en de restwaarde aan zuurstof is absurd laag!

 

Verder inlezen over deze materie:

 

1. Algemeen oxygen adsorbers: Wikipedia:
   
2. about-oxygen-absorbers
   
3. learntoprepare
   
4. calamityjanet
   

 

Kopen van zuurstofadsorbers:

Zuurstof-adsorbers zijn in Nederland maar moeilijk verkrijgbaar. Na doorspitten van het draadje hierover en het Internet kom ik op de volgende werkende links:

1. keepfreshbags
   
2. store.lds.org (Mormon?) Ageless
   
3. conserva.de
   
4. prepwinkel.nl (+Mylar)
   

Ik heb 6 stuks Ageless zuurstof-adsorbers ten behoeve van dit onderzoek en review bekomen van @Simurgh, waarvoor mijn hartelijke dank.

Werken met zuurstofadsorbers.

Zuurstofadsorbers worden in de regel in de zg. Mylar-bags vermarkt. Na openen van de Mylar en open contact met de lucht begint het adsorbtie-proces onmiddellijk. Snel werken is dus het motto. Niet gebruikte sachets moeten in principe in de mylar-bag snel worden dichtgeseald. Dat kan in principe ook met een strijkbout, maar het blijft toch wel problematisch voor de beginnende prepper. Een gemakkelijke oplossing is dan toch om de niet-gebruikte sachets in een goed sluitend potje (bv. van HAK) te doen en de "lege" ruimte op te vullen met bv. grint. De specificatie van de sachets leert ons soms hoeveel zuurstof (in ml) het product bindt. Als dat bijvoorbeeld 300 ml is, dan betekent dat zo'n zakje in principe 5*300= 1500 ml= 1,5 Liter lucht zuurstofvrij kan maken. Lucht bevat immers 21% zuurstof. Een opslagvat van 1,5 L bevat, indien gevuld met prepvoer bevat aanzienlijk minder lucht, dus het zou me niet verbazen dat je met zo'n zakje wel 5 tot zelfs 10 liter rijst zuurstofvrij kunt maken.

Sommige specs zijn wel misleidend, bv. die van Ageless: "Each absorber is adequate for up to one gallon (four liters) of dry food." Het zal u duidelijk zijn dat een volume van 1 L noten meer "lucht" bevat dan een liter rijst. Ik zie liever een specificatie in mililiters pure zuurstof. Indien een plastic voedselcontainer wordt gebruikt kan door de verwijdering van zuurstof een onderdruk ontstaan van 0,8 atmosfeer waardoor het vat kan indeuken. Dit betekent twee dingen: (1) Het vat is goed luchtdicht en (2) de zuurstofadsorbers werken naar behoren. Indeuken van vaten is al eerder op het forum gemeld door @Nonkel Jones. U hoeft van deze vatvervormingen niet te schrikken. Integendeel! Door het indeuken kunnen wel koekjes in het vat breken of zelfs verkruimelen.

Links: [1] [2]

 

Hoe werkt zo'n zuurstofadsorber?

Verreweg de meeste commerciëel verkrijgbare zuurstofadsorbers werken op basis van het roesten van ijzer. 1 gram ijzer kan theoretisch 300 ml pure zuurstof binden of 1,5 Liter lucht zuurstofvrij maken. Deze sachets kan men onmiddelijk identificeren met een magneet. Je kunt de sachets optillen met een magneet. Als deze sachet uitgewerkt is, kun je hem (soms) niet meer met een magneetje tillen. Er bestaan ook zuurstofadsorbers die op basis van Ijzer(II)carbonaat of ascorbinezuur werken die uiteraard niet magnetisch zijn. Voor het roesten van ijzer is behalve zuurstof ook wat water nodig. De (chemische) reactie kan nog worden versneld door weinig chloride zout (bv. keukenzout, calciumchloride, etc) en een zwak zuur (bv. azijnzuur). Verder is de verdeling van het ijzer van groot belang, vooral wat de bindingssnelheid van zuurstof betreft. Fijn verdeeld ijzerpoeder is beter dan staalwol en deze is weer veel beter dan kleine spijkertjes. In deze review wordt het product "Ageless" geanalyseerd en getest.

 

Evaluatie van het product Ageless ZTP100.

Ageless ZTP100 is een Japans/Amerikaans product van MGC (Mitsubishi Gas Chemical America, Inc.). Het product is op te tillen met een magneetje waaruit blijkt dat het werkt op basis van het roesten van ijzer. De specificatie is als volgt:

• Ageless Oxygen adsorber type ZPT. Standard type from dry to moist RV 0% to 95%)
  
• Mode: rusting of iron.
  
• Oxygen absorption Speed: 1-2 days (Normal size).
  
• Ranges Relatieve vochtigheid van 0 tot 95% (zéér goed!)
  
• Sachets laten gassen door maar géén water.
  

 

De sachets wegen 7,9 - 8.0 gram (gemiddelde van 5 sachets). Eén zakje werd opengeknipt en de inhoud werd gewogen: 7,1 gram. De inhoud was een mengsel van zéér fijn ijzerpoeder en een lichtgeel product dat werd geïdentificeerd als een klei-achtig materiaal of een zeoliet. Natuurlijke zeolieten kunnen veel water bevatten hetgeen hieronder nog wordt bevestigd. Met een magneetje kon het ijzer gemakkelijk worden gescheiden van het zeoliet. Het gewicht van de achtergebleven zeoliet werd bepaald op 2,3 gram. In een hieronder te beschrijven proef blijkt de zeoliet minstens 0,3 gram water te bevatten. De samenstelling van een 8,0 gram Ageless ZTP100 sachet is dus:

0,9 gram verpakking (gasdoorlatend maar niet waterdoorlatend).

4,8 gram ijzerpoeder (fijnverdeeld, theoretisch goed voor 1440 ml O2)

2,0 gram zeoliet bevattende:

0,3 gram water.

8.0 gram Totaal

 

Uiteraard zult u deze samenstelling niet vinden in de datasheet van Ageless. Deze behoort namelijk geheim te zijn, maar er is nóg een geheim dat veel interessanter is dan de samenstelling van de inhoud van de sachets en dat is de verpakking zelf. Dit geheim werd ontrafeld door het gewicht van een sachet Ageless te volgen (ca. 8 gram) en apart van alleen de inhoud van een sachet (7,1 gram) als functie van de tijd over ongeveer 24 uur.

 

 

Een sachet Ageless laat een gewichtstoename zien van 0,5 gram zien (zie grafiek). 0,5 gram zuurstof komt overeen met 350 ml zuiver O₂ en kan dus ca. 1,7 liter lucht zuurstofvrij maken. Daarbij wordt 1,16 gram ijzer geoxydeerd tot ijzeroxide (Fe₂O₃). De analyse hierboven laat echter zien dat een sachet echter wel 4,8 gram ijzerpoeder bevat. Dit is wel heel vreemd, maar een test met het magneetje laat zien dat er inderdaad veel onveranderd ijzer is overgebleven dat niet toegankelijk (meer) is voor oxidatie. De sachet was hard en stijf (niet buigbaar) en leek wel vacuum gezogen. Gassen diffunderen van een hoge concentratie naar een lage concentratie. Dat zuurstof de sachet binnendringt zal iedereen wel begrijpen. Maar hierdoor stijgt de concentratie stikstof binnen in het sachet tot nagenoeg 100% terwijl het stikstofgehalte buiten de sachet nog steeds 80% is. Stikstof zal derhalve naar buiten diffunderen waardoor het sachet zichzelf a.h.w. vacuum zuigt en de massa in het sachet samenperst. Na openen van het uitgewerkte sachet blijkt inderdaad het overgebleven ijzerpoeder tot een harde klomp te zijn samengeperst en niet meer toegankelijk te zijn voor zuurstof. Het is voor mij bevreemdend dat Mitsubishi Gas Chemical Company niet op het idee komt om het ijzerpoeder te mengen met een goed gasdoorlatend poeder zoals Avicel (microkristallijne cellulose) of vulkanische as (tufsteen-poeder). Dit zou de efficientie van het product aanzienlijk kunnen verbeteren. Met mijn eigen op staalwol gebaseerde "Poor man's oxygen adsorber" bereik ik veel hogere conversies (maar wel met een veel lagere snelheid ).

 

De proef werd op de balans herhaald met alleen de inhoud van de sachet (7,1 gram). Hierbij bleek het gewicht, tot mijn grote verbazing, niet te stijgen maar te dalen (zie grafiek hierboven). Er bleek in de loop van 24 uur een daling van 300 mg op te treden. Er trad nauwelijks roestvorming op. Dit kan worden verklaard door aan te nemen dat water (in de Zeoliet) gewoon aan de lucht verdampt. Voor roestvorming is water noodzakelijk, maar deze vervliegt kennelijk voordat deze effectief in contact komt met ijzer. Het verpakkingsmateriaal, dat lijkt op papier met een zeer dunne plastic coating laat dus geen water door maar wel gassen als zuurstof en stikstof. De verpakking is dus een essentieel onderdeel in de werking van Ageless als zuurstofadsorber.

 

De PET-fles test.

De PET-fles test heb ik al eerder beschreven . Je wurmt een zuurstofadsorber in een PET-flesje van ca. 750 ml, sluit deze goed en wacht tot ie indeukt. Kon ik nog bogen op een betere efficientie van de conversie van ijzer in roest in mijn eigen product, Mitsubishi Gas Chemical Inc. zet mij wel schaamtelijk in de hoek als het om snelheid gaat. De PET-fles deukt al na 1-2 uur in, terwijl mijn product daar een nacht (16 uur) over doet. Het geheim is kennelijk het grote specifieke oppervlak van het uiterst fijne ijzerpoeder in vergelijking met staalwol met hetzelfde gewicht.

 

 

Vervolg Review: Hieronder

[Gast Heksenboot]

Hallelujah, je bent gewoon een professor @vheeswijk.

[vheeswijk]

Vervolg [Review] Zuurstofadsorbers en Ageless {Samenvatting}

 

Samenvatting en nawoord.

Hierboven kunnen een aantal getallen zomaar uit de lucht komen vallen. Ik wil u niet vervelen met chemische berekeningen die hieraan ten grondslag liggen maar een voor de gemiddelde prepper goed verteerbare, begrijpbare en praktische review schrijven. Met slechts VWO4 kennis scheikunde kunt u dit overigens zelf naberekenen. Ik heb zelf voor de klas gestaan en hoop dat u de gepresenteerde gegevens vertrouwt.

 

Ik heb genoten van dit onderzoek en het schrijven van deze review, mede met dank aan @Simurgh voor het aanleveren van materiaal en posters in de discussies in het draadje "Zuurstofadsorbers", i.h.b. @Nonkel Jones. Ik heb er zelf veel van geleerd. Ageless is zonder meer een zeer goed product. De waanzinnige snelheid waarmee Ageless zuurstof opneemt kan een nadeel zijn voor de "open tijd", d.w.z. de tijd tussen openen van de Mylar-bag en het weer sluiten van uw container met prepvoer. U moet dus snel werken. De conversie van ijzer naar roest is bij lange na niet volledig, maar ijzer is goedkoop. Over de capaciteit lijkt Ageless ZTP veiligheidshalve te zijn gegarandeerd voor 100 ml zuurstof, maar ik heb beslist 350 ml zuurstof gemeten! Dit komt overeen met 1,7 liter lucht zuurstof-vrij. Dit komt neer op veel grotere volumina prepvoer dat tot de nok van containers zijn opgeslagen. De rest-waarde O₂ is volgens de specificatie kleiner dan 0,1%. Aeroob leven is dan beslist onmogelijk. Anaeroob leven (gisten, anaerobe bacterien) wordt tevens onmogelijk bij een relatieve vochtigheid lager dan 15%. De combinatie van een goed droogmiddel en een zuurstofadsorber creeert een Mars-atmosfeer waarin geen leven meer mogelijk is. Chemische reacties zoals de epoxydatie van onverzadigdheden in vetten en olieen zijn geminimaliseerd, vooral als de producten bovendien koel en vooral in het donker worden bewaard. U wordt verder verwezen naar de referenties in deze review.

[Raycoupe]

Mooi werk @vheeswijk. Afhankelijk van de prijs is het wellicht verstandiger ze aan te schaffen, dan zelf te maken zoals je in een eerdere posting beschreef: http://preppers.nl/forum/threads/5029-Zelf-goede-zuurstofadsorbers-maken?highlight=absorbers

 

Kunnen we deze zuurstofabsorbers verwachten in de prepshop @Simurgh?

[Wafels]

@vheeswijk ik ben hier nog niet zolang dus ik ben nog volop aan het rondsnuffelen maar dank u voor uw geweldige inzet en voor deze informatie ze is erg omvangrijk en uitgebreid (en toch ook goed leesbaar )

Vraagje gebaseerd op uw ervaring met deze absorbers met ijzer , er zijn ook van die warmtepleisters (action heeft ze ook ) daar zit ook ijzer en ik denk zeoliet met chemicalien in en daar deze warm worden neem ik aan dat deze de zuurstof dus ook erg snel opnemen . Is het mogelijk mogelijk om met uw absorber ook zoiets te maken

gr wafels

[vheeswijk]

@vheeswijk ik ben hier nog niet zolang dus ik ben nog volop aan het rondsnuffelen maar dank u voor uw geweldige inzet en voor deze informatie ze is erg omvangrijk en uitgebreid (en toch ook goed leesbaar )

Vraagje gebaseerd op uw ervaring met deze absorbers met ijzer , er zijn ook van die warmtepleisters (action heeft ze ook ) daar zit ook ijzer en ik denk zeoliet met chemicalien in en daar deze warm worden neem ik aan dat deze de zuurstof dus ook erg snel opnemen . Is het mogelijk mogelijk om met uw absorber ook zoiets te maken

gr wafels

@Wafels : Dit is nieuw voor mij, maar als dat zo is dan ga ik er achteraan! Dank voor de tip.

[vheeswijk]

Mooi werk @vheeswijk. Afhankelijk van de prijs is het wellicht verstandiger ze aan te schaffen, dan zelf te maken zoals je in een eerdere posting beschreef: http://preppers.nl/forum/threads/5029-Zelf-goede-zuurstofadsorbers-maken?highlight=absorbers

 

Kunnen we deze zuurstofabsorbers verwachten in de prepshop @Simurgh?

@Raycoupe : Dat is wel het gemakkelijkst. Mijn zelfgemaakte adsorbers zijn niet slecht. Volume - reducties (PET-fles truc) zijn identiek, maar de snelheid is lager en het is een bewerkelijk en vies karwij om ze te maken. Voor preppers is het toch een te complexe receptuur waar je van alles voor in huis moet halen.

[Raycoupe]

@vheeswijk: Dat geldt helemaal voor de wat kleinere prepper. Als je er heel veel van nodig bent, kan zelf maken financieel weer erg aantrekkelijk worden.

[Simurgh]

Mooi werk @vheeswijk. Afhankelijk van de prijs is het wellicht verstandiger ze aan te schaffen, dan zelf te maken zoals je in een eerdere posting beschreef: http://preppers.nl/forum/threads/5029-Zelf-goede-zuurstofadsorbers-maken?highlight=absorbers

 

Kunnen we deze zuurstofabsorbers verwachten in de prepshop @Simurgh?

@Raycoupe ik heb dit met @vheeswijk al ruim voor de prepshop bekokstoofd en heb dit privé met hem geregeld. Natuurlijk is het een super artikel om te hebben, maar ik wil graag de beste(dikste) qua Mylar voor de shop en dat is voor zover ik het weet alleen bij de mormoonse gemeenschap te krijgen. Zij zijn echter niet behulpzaam geweest om mij hierin verder te helpen. Dus ja, ik wil het graag in de shop, maar nee het is dus helaas nog niet gelukt. Maar dan weet je waarom...

[frank1964]

Geweldige review, waarvoor mijn dank!!!

[Wafels]

@Raycoupe : Dat is wel het gemakkelijkst. Mijn zelfgemaakte adsorbers zijn niet slecht. Volume - reducties (PET-fles truc) zijn identiek, maar de snelheid is lager en het is een bewerkelijk en vies karwij om ze te maken. Voor preppers is het toch een te complexe receptuur waar je van alles voor in huis moet halen.

@vheeswijk

Toch is het goed om dit soort dingen te weten , vies worden och zolang je erg geen schadelijke gevolgen aan over zou houden was je je eigen gewoon , plus als je ze zelf kan maken kan jezelf de grootte ervan bepalen iets wat ook wel prettig is . Dat het iets langer duurt is denk ik geen probleem als het gaat om rijst of tarwe ed en het geeft je meer tijd bij het verpakken .

Kopen is wel leuk maar je bent afhankelijk en met dhr vHeeswijk's recept ben je onafhankelijk , de meeste ingredienten zijn wel ergens te vinden net ijzervijlsel of als azijn (want dit heeft heel veel meer goede toepassingen )

gr wafels

[Gast gebruikersnaam]

@vheeswijk thnxs agian voor je super review

[Raycoupe]

@Raycoupe ik heb dit met @vheeswijk al ruim voor de prepshop bekokstoofd en heb dit privé met hem geregeld. Natuurlijk is het een super artikel om te hebben, maar ik wil graag de beste(dikste) qua Mylar voor de shop en dat is voor zover ik het weet alleen bij de mormoonse gemeenschap te krijgen. Zij zijn echter niet behulpzaam geweest om mij hierin verder te helpen. Dus ja, ik wil het graag in de shop, maar nee het is dus helaas nog niet gelukt. Maar dan weet je waarom...

 

Ah, ze zijn dus alleen in combinatie met mylar zakken, dank voor de uitleg!

[vheeswijk]

Ik heb zuurstofadsorbers (200*50 ml) van Conserva.de besteld en dit ging, inclusief de betaling, zonder problemen. De sachets kunnen met een magneetje worden opgetild waaruit blijkt dat de adsorber werkt op het principe van roesten van ijzer.

 

Zoals in mijn eerdere uitgebreide review over de zuurstofadsorbers Ageless (Mitsubishi Gas Chemical America, Inc.) werd het product van Conserva.de aan dezelfde test-procedures onderworpen:

 

Het gewicht van deze adsorber werd gevolgd op de balans als functie van de tijd. Maar in tegenstelling tot het product Ageless kon ik niets met de resultaten. Ik houd niet zo van meetgegevens waar ik niets van kan bakken of niets van begrijp. Dat is dus een min-puntje.

 

De PET-fles truc, waarbij de sachet in de opening van een PET-fles werd gewurmd en het indeuken van de gesloten PET-fles met de tijd werd gevolgd leverde het volgende resultaat op:

 

1. De PET-fles verkreukelde binnen korte tijd dus het spul werkt goed. Maar ik vond de snelheid van de zuurstofopname wel wat aan de hoge kant. Daar houd ik ook niet zo van, want dat geeft de prepper minder speelruimte met open verpakkinngen van de adsorbers. Je moet wel héél snel werken om doelmatig met de adsorbers om te gaan. Ageless is in dit opzicht meer 'forgiving'.
   
2. Een ander nadeeltje is dat in vergelijking met het product Ageless de zakjes sneller scheuren bij het wurmen van de sachets in een flessenhals.
   

 

Samenvatting:

• Met zuurstofadsorbers van Conserva.de is goed te werken maar de 'open tijd', de tijd dat de adsorbers aan de lucht zijn blootgesteld moet zoveel mogelijk kort worden gehouden. Ageless scoort voor mij wat dat betreft beter.
  
• De sachets hebben de neiging te scheuren als deze in kleine potjes of flessenhalzen worden gewurmd. Agelesss scoort beter.
  
• Het product is gemakkelijker te verkrijgen dan Ageless en de levering is zeer vlot! Een zeer groot voordeel!.
  

 

@vheeswijk (chemicus)